Kondensator

Kondensator jest elementem elektronicznym, którego dominującą cechą jest pojemność, tzn. cecha umożliwiająca gromadzenie energii w postaci pola elektrycznego. Podobnie jak w przypadku rezystorów - nie istnieje idealny kondensator. Każdy kondensator powinien być rozpatrywany jako układ zastępczy, zawierający dodatkowo składową czynną (rezystancję) i bierną - indukcyjną. Składowa czynna określa tzw. stratność kondensatora. Składowa indukcyjna wynika z indukcyjności doprowadzeń oraz z budowy kondensatora. Wartość składowej indukcyjnej określa częstotliwość maksymalną, dla jakiej element zachowuje się jeszcze jak kondensator. Dlatego też istotny jest właściwy dobór typu kondensatora do częstotliwości pracy układu oraz maksymalne skracanie długości wyprowadzeń. Kondensator składa się z dwóch elektrod (okładzin) przewodzących, między którymi znajduje się warstwa dielektryka. Pojemność kondensatora jest w przybliżeniu wprost proporcjonalna do powierzchni elektrod i odwrotnie proporcjonalna do odległości między nimi. Zastosowanie dielektryka o odpowiedniej przenikalności dielektrycznej pozwala na znaczne zwiększenie pojemności w stosunku do takiego samego kondensatora o dielektryku powietrznym. Rodzaj użytego dielektryka określa typ kondensatora. Dzielimy je na powietrzne, ceramiczne, foliowe, elektrolityczne itd. Inny podział obejmuje kondensatory: stałe, nastawne i zmienne.

Podstawowym parametrem kondensatora jest wartość znamionowa pojemności, podawana z określoną tolerancją. Ponadto należy brać pod uwagę dopuszczalne napięcie pracy, stratność oraz temperaturowy współczynnik zmian pojemności. Ten ostatni parametr określa przydatność określonego typu kondensatora do pracy w zastosowaniach specjalnych, np. w generatorach lub obwodach rezonansowych, gdzie istotna jest duża stałość temperaturowa parametrów obwodu.
Podstawowe rozróżnienie, jak już podaliśmy, dotyczy rodzaju użytego dielektryka. Do najczęściej spotykanych zaliczamy kondensatory:
-  z   dielektrykiem   powietrznym:   zwykle   wyłącznie   kondensatory zmienne, strojeniowe,
-  z dielektrykiem ceramicznym: kondensatory ceramiczne, ferroelektryczne i monolityczne stałe i nastawne (tzw. trymery),
-  z dielektrykiem foliowym: kondensatory styrofleksowe, poliestrowe, poliestrowe metalizowane,
-  z dielektrykiem tlenkowym: elektrolityczne aluminiowe i tantalowe. Kondensatory powietrzne cechują się dużą rezystancją izolacji i małą
stratnością oraz dużą stabilnością temperaturową. Wadą ich są znaczne wymiary przy niewielkiej pojemności; spotykane rodzaje to niemal wyłącznie kondensatory zmienne, strojeniowe jedno- lub wielosekcyjne. Dla kondensatorów zmiennych (podobnie jak w potencjometrach) istotna jest charakterystyka zmian pojemności w funkcji kąta obrotu. Ma to znaczenie przy stosowaniu tych elementów w obwodach strojonych odbiorników radiowych. W odbiorniku radiowym istotne jest, aby przebieg podziałki częstotliwości był jak najbardziej liniowy.